PRZYKŁADY ĆWICZEŃ DO PRACY Z DZIECKIEM W DOMU
Przykłady ćwiczeń kształtujących rozwój sprawności percepcyjo – motorycznych oraz wzmacniających sferę motywacyjną. Przeznaczone do pracy w domu z dzieckiem 5 - 6 – letnim
Ćwiczenia usprawniające rozwój kinestetyczno – ruchowy
Dziecko powinno trzymać ołówek w trzech palcach , pomiędzy kciukiem i lekko zgiętym palcem wskazującym , opierając go na palcu środkowym. Nieprawidłowe jest trzymanie ołówka „ w garści ” lub w taki sposób , że środkowy palec jest na ołówku- Palce trzymające ołówek powinny znajdować się w odległości około dwóch centymetrów od powierzchni papieru. Ołówek należy trzymać między palcami bez nadmiernego napięcia mięśni ręki i nacisku na papier ( nadmierne napięcie powoduje łamanie grafitu , dziurawienie kartki , a zbyt słabe sprawia, że rysunek jest ledwie widoczny) .
Przygotowując dzieci do nauki pisania należy ćwiczyć z nimi kreślenie linii we właściwym kierunku:
- linie pionowe – z góry w dół
- linie poziome – od strony lewej do prawej
- koła – w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara
W przypadku nieprawidłowego trzymania ołówka podczas rysowania i pisania wskazane są ćwiczenia przy użyciu tzw. nasadki korekcyjnej (z wymodelowanymi wgłębieniami na palce) lub grubych kredek o przekroju trójkątnym. Dziecko powinno posługiwać się nasadką tak długo , aż wytworzy się u niego i utrwali prawidłowy sposób trzymania narzędzia graficznego.
Propozycje zabaw:
- wydzieranie kolorowego papieru, gazet – po linii a potem wg własnego pomysłu
- wypełnianie kolorem całej powierzchni papieru
- malowanie różnych form – w szczególności kulistych i falistych
- kopiowanie rysunków przez kalkę lub przez kalkę techniczną
- układanie z koralików, klocków, kamyczków różnych kształtów – pojazdów, drzew, roślin, budowli itp.
- wałkowanie cienkich wałeczków z plasteliny, obwodzenie nimi narysowanych konturów
- malowanie linii spiralnych np. ślimaczki, kłębuszki
- łączenie liniami zaznaczonych punktów
- malowanie krótkich, pionowych kresek
- wszelkie ćwiczenia o charakterze rysunkowym, malowanie farbami pędzlem, kłębkiem waty, palcem, piłeczką, kolorowanki, wycinanki itp.
- Ćwiczenia usprawniające analizę i syntezę wzrokową
a/ na materiale nieliterowym
-
- układanki z pociętych obrazków i pocztówek,
- puzzle
- zabawy wykorzystujące grupowanie przedmiotów, ilustracji wg kształty lub koloru
- wyszukiwanie różnic w obrazkach
- uzupełnianie obrazków wg wzoru
- dobieranie obrazków w pary
- zabawy z dominem, memo pamięciowym
- b/ na materiale literowym
- wyszukiwanie w tekście identycznych liter i sylab;
- wyszukiwanie liter rozpoczynających się lub kończących daną literą;
- zestawianie w tekście liter, sylab, wyrazów, zawierających litery kształtopodobne;
- dobieranie w pary – litery wielkie – małe, drukowane-pisane;
- układanie liter wg wzoru SOK, LAS itp.;
- oklejanie narysowanych kształtów liter, pianie na różnorodnym materiale (w powietrzu, na dywanie, piasku, lepienie z plasteliny);
- rebusy, krzyżówki, rozsypanki literowe;
oto kilka przykładów:
- Jak mama woła dziecko? O-la, E-la, Ku-ba, To-mek. Następnie dziecko podobny sposób przywołuje koleżanki i kolegów. Objaśniamy, że te wymienione części słów to sylaby.
- Wyklaskiwanie sylab. Objaśniamy wypowiem słowo, a następnie klaszcząc, podzielę je na sylaby, np. koty, ko-ty, buty, bu-ty, mleko, mle-ko, korona, ko-ro-na.
- Co ja powiedziałam? W pierwszej fazie zabawy pomocą mogą być obrazki. Wypowiadamy słowo, dzieląc je na sylaby np. do-mek, li-sek. Dziecko wskazuje obrazek oraz wypowiada cały wyraz. W kolejnych ćwiczeniach postępujemy podobnie, ale bez obrazków.
- Zabawa w kończenie słów. Dorosły pokazuje obrazek i mówi so, dziecko kończy wa. Powstaje słowo sowa. Inna wersja tej zabawy rzucamy piłkę do dziecka i mówimy la dziecko łapie piłkę i mówi drugą sylabę la powstaje słowo lala.
- Zabawa w sklep. Układamy na stole różne przedmioty np. budyń, budzik, burak, kawa, soki. Informujemy dziecko że można kupić przedmiot którego nazwa zaczyna się na sylabę bu. Następnie prosimy o wyklaskanie sylab w wybranym przedmiocie. Jeżeli dziecko ma trudności z podziałem na sylaby, prosimy je aby położyło rękę pod brodę i wymawiało słowa a następnie pytamy ile razy poruszyła się broda.
- Rozpoznawanie ostatniej sylaby. Wymawiamy różne słowa, a dziecko ma klasnąć gdy usłyszy podaną sylabę np. ra, kura, góra, rura.
- Liczenie sylab. Pokazujemy dziecku obrazki, ono nazywa przedmiot na obrazku, dzieli na sylaby i układa pod nim tyle kółek wyciętych z gazet ile sylab jest w danym słowie.
- Dobieranie obrazków do podanej liczby sylab. Przygotowujemy obrazki oraz guziki, układamy określoną liczbę guzików i polecamy dziecku wyszukiwanie obrazka, którego nazwa składa się z dwóch sylab.
- Rysowanie przedmiotów, których nazwy składają się z jednej, dwóch trzech sylab. Jeżeli dziecko ma kłopoty z rysowaniem, pomagamy mu chwalimy za włożony wysiłek.
- Tworzenie łańcuchów sylabowych. Wypowiadamy na przemian słowa, których końcowa sylaba pierwszego jest początkiem następnego, np. noga-gapa-pada-dama-mata-tama-mama.
Następnie ćwiczymy umiejętność wyodrębniania głosek w nagłosie i wygłosie.
- Wyodrębnianie samogłoski na początku słowa. Wypowiadamy ciągi słów rozpoczynających się określoną samogłoską a zadaniem dziecka jest rozpoznanie od jakiej głoski zaczyna się słowo. Posłuchaj i powiedz jaki dźwięk słyszysz na początku wypowiedzianych przeze mnie słów? np. oko-osa Ola- okno-Olek.
- Wymawiamy głoskę ( podajemy tylko samogłoski), a dziecko wymyśla słowa rozpoczynające się tym dźwiękiem.
- Rozkładamy przed dzieckiem obrazki, a jego zadaniem jest wybranie tych których nazwy zaczynają się określoną głoską
- Wymieniamy różne słowa a dziecko klaszcze wtedy gdy usłyszy słowo rozpoczynające się określoną głoską.
- Rysowanie słów. Polecamy dziecku narysowanie obrazków na głoskę np.
na a, o. - Miś bawi się razem z nami. Dajemy dziecku misia i umawiamy się, że będziemy wymawiali różne słowa, a ono ma powiedzieć, co usłyszy na początku każdego słowa. „Jeżeli usłyszysz na początku słowa głoskę
a podnieś misia do góry i pohuśtaj go” - Zagadki. Mówimy do dziecka:
Zaczyna się na m jest do picia (mleko)
Zaczyna się na b jest do jedzenia (bułka)
Zaczyna się na p służy do mycia zębów (pasta)
Zaczyna się na s stoi w pokoju (stół)
Zaczyna się na m jest do jedzenia(masło)
- Zabawa ruchowa. „ Kucnij gdy usłyszysz słowo kończące się na o, podskocz gdy usłyszysz słowo kończące się na a”.
- Pomyślałam słowo na cztery głoski zaczyna się na l (lala, lody)
- Kto wymyśli więcej słów ?
- Budowanie prawidłowej sfery motywacyjnej:
- Zawsze chwal nawet małe osiągnięcia
- Wykorzystuj wzorce aby zachęcać do sukcesu
- Pozwalaj dziecku na ponoszenie porażek i popełnianie błędów
- Nie uzależniaj dziecka od swojej pomocy, pokaż mu że samodzielnie jest w stanie pokonać wiele trudności
- Ucz samodzielności na każdym kroku: pokaż jak wykonuje się daną czynność lub zadanie, prowokuj, by dziecko wykonało i sprawdziło poprawność samo
- Pamiętaj – brak pochwały to dla dziecka też kara
- Ćwiczenia koncentracji uwagi
- rysowanie oburącz z wykorzystaniem różnych narzędzi do pisania
- zabawy wykorzystujące ruch naprzemienny – czworakowanie, marsz w miejscu, jazda na rowerze
- gry typu bierki, szachy, warcaby itp
- wykonywanie zadań wymagających cierpliwości i dokładności – układanki z patyczków, mozaika, budowanie z drobnych elementów
- wyszukiwanie różnic w dwóch obrazkach
- odgadywanie kształtów figur malowanych np. palcem po plecach
- Uzupełnianie podstawowych wiadomości z zakresu wiedzy o otaczającym świecie:
- praca z książką, ilustracją,
- rozmowy na dany temat z wykorzystaniem wiedzy dziecka, poszerzanie tych informacji;
- aktywny udział dziecka w doświadczeniach, zachęcanie do wnioskowania;
- rozwiązywanie krzyżówek, zagadek o tematyce przyrodniczej;